Finlandia – kraj o wielu obliczach

Surowa, dziewicza przyroda, spokój, cisza. Najnowocześniejsze zdobycze techniki, telekomunikacja, informatyka na najwyższym światowym poziomie oraz najlepszy na świecie system edukacji. Laponia, święty Mikołaj, Muminki, sauna, wybitni skoczkowie narciarscy czy kierowcy wyścigowi – to jest właśnie Finlandia!

Niemal każdy kraj na świecie bywa obiektem stereotypowych opinii, sądów czy skojarzeń. Co moglibyśmy zatem powiedzieć o Finlandii? Z czym może kojarzyć się przeciętnemu Polakowi? Czysta przyroda – woda i lasy, spokój, cisza. Dodatkowo, kraj ten przywołuje na myśl technologiczne innowacje w obszarze – techniki, telekomunikacji, informatyki na najwyższym światowym poziomie. Finlandia to również prawdziwa kuźnia sportowych talentów, jacy objawili się światu w ostatnich dekadach. Niezależnie od naszych skojarzeń na temat tej wyjątkowej krainy z północy, warto zapoznać się z najważniejszymi faktami dotyczącymi Finlandii.

Fińska historia i polityka

Finlandia – obok Szwecji, Norwegii, Danii oraz… Islandii – należy do grupy pięciu państw, dzieląc z tymi krajami podobne wartości kulturowe i historię. Region nordycki to także podobne systemy polityczne, czyli demokracja parlamentarna, ta sama struktura praw cywilnych i opieki społecznej. Od XII wieku obszar dzisiejszej Finlandii był częścią Królestwa Szwecji. Po wojnie rosyjsko-szwedzkiej, w 1809 roku, Rosja przejęła kontrolę nad terytorium Finlandii, włączając ją w granice imperium na prawach autonomicznego Wielkiego Księstwa – ze stolicą w Helsinkach. Szóstego grudnia 1917 roku, po wybuchu rewolucji w Rosji, Finowie ogłosili niepodległość, by zaraz potem zmagać się z wojną domową wywołaną buntem działających w kraju komunistów, zamierzających przyłączyć ten kraj do Rosji. Ostatecznie, w 1920 roku udało się zawrzeć z Rosją traktat pokojowy, który rozpoczął niemal 20-letni okres spokoju. Zakończył się on jednak pod koniec 1939 roku agresją rosyjską. Rok 1944 to czas zakończenia działań wojennych, w wyniku których Finlandia utraciła niemal 10 proc. najbogatszych w surowce mineralne obszarów i zmuszona była płacić Związkowi Radzieckiemu wysokie reparacje wojenne.

Polityka prowadzona po wojnie przez kolejnych fińskich prezydentów, zakładała prosowiecką neutralność na arenie międzynarodowej – w zamian za względną niezależność w kwestiach polityki wewnętrznej. Rozpad ZSRR, największego partnera handlowego, spowodował znaczące zawirowania w gospodarce kraju, umożliwił jednakże odejście od dotychczas obowiązującej doktryny „uprzywilejowanych stosunków”. W 1992 r. Finlandia zgłosiła chęć uczestnictwa w strukturach gospodarczych i politycznych Wspólnoty Europejskiej, a w 1995 roku została członkiem Unii Europejskiej. Na początku 2002 r. Finlandia przyjęła także euro jako obowiązującą walutę.

Kraj zielonych lasów i błękitu wód

Finlandia jest państwem szczególnych kontrastów. Ten liczący niewiele ponad 5 milionów mieszkańców kraj, położony w północno-wschodniej części Europy, jest miejscem zderzenia Wschodu i Zachodu. Zachodnie korzenie, kultura i religia – przeplatają się z silnymi wpływami Wschodu. Duże zróżnicowanie cechuje również fiński krajobraz. W południowej części kraju możemy znaleźć gęste bory dębowe, w centrum – mnóstwo jezior i lasów iglastych, północ zaś – to rozległe połacie tundry, pokryte mchami i brzozami karłowatymi.

Od południa i zachodu Finlandię otacza Bałtyk, stanowiący wygodny trakt wodny do Europy Środkowej. Wspomniane wyżej wybrzeża przechodzą w potężny archipelag, unikalny w skali światowej ze względu na mnogość małych wysp, których łączna liczba na terytorium morskim Finlandii wynosi aż 80 tysięcy. Kraj ten należy również do państw o największej liczbie jezior na świecie – znajduje się ich tu 188 tysięcy. Pokrywają one 10 proc. powierzchni kraju, ale w niektórych regionach stanowią jedną czwartą, a nawet ponad połowę obszaru, tworząc niezliczone rzędy wąskich cieśnin, labirynty zatok, półwyspów i wysepek. Finlandia to również najbardziej zalesione państwo w Europie, a spośród zwierząt ją zamieszkujących, na narodowe symbole przyrody wybrano niedźwiedzia i łabędzia.

Finlandia – gospodarczy gigant

Ostatnie dziesięciolecia przyniosły gospodarce Finlandii dwie zasadnicze zmiany. Pierwszą z nich była industrializacja tego wybitnie rolniczego kraju i intensywna migracja ludności ze wsi do miast. Drugą kwestią był w ostatnich latach dynamiczny rozwój sektora zaawansowanych technologii, przy jednoczesnej racjonalizacji i umiędzynarodowieniu tradycyjnych gałęzi przemysłu. Lata 90-te stały pod znakiem bardzo szybkiego rozwoju przemysłu elektronicznego. W wyniku nieustannego postępu technologii swoich sztandarowych i innowacyjnych produktów, fińska Nokia stała się przez lata światowym liderem w produkcji telefonów komórkowych.

W Finlandii działają w dalszym ciągu tradycyjne zakłady przemysłu elektrotechnicznego, takie jak Kone (trzeci co do wielkości producent wind na świecie) czy ABB Strömberg – prekursor fińskiej elektrotechniki. Ważnymi elementami eksportu są wyroby wysoko zautomatyzowanego przemysłu celulozowo-papierniczego oraz tradycyjnego przemysłu chemicznego, skoncentrowanego głównie w dwóch przedsiębiorstwach: Emira, produkująca m.in. nawozy i farby oraz rafineria paliwowa, będąca częścią koncernu Fortum (dawna Neste).

Do innych fińskich firm i produktów, rozpoznawanych na rynku polskim, można zaliczyć m.in.: producenta słodyczy – firmę Fazer, komputerowy system operacyjny Linux, wódkę Finlandia, grzejniki Purmo, iittala (naczynia i wyposażenie wnętrz), a ostatnio także transportery opancerzone Patria, które zwyciężyły w przetargu na dozbrojenie polskiej armii.

Turystyka Finlandii

Finlandia oferuje znakomite możliwości rozwijania turystyki oparte na kulturze, przyrodzie i dostarczaniu wyjątkowych przeżyć. Letnie imprezy muzyczne (np. festiwal operowy w Savonlinna, festiwal muzyki kameralnej w Kuhmo czy święto muzyki jazzowej w Pori) – oferują słuchaczom najwyższy poziom światowy w otoczeniu dziewiczej, fińskiej natury. Olbrzymie połacie lasów i liczne zbiorniki wodne, tworzą wyśmienite warunki dla entuzjastów wędrówek i kajakarstwa. Wyjątkowe walory przyrodniczo-krajobrazowe sprawiają, że kraj ten jest również częstym celem zorganizowanych wypraw wędkarskich. Wzrasta także znaczenie Finlandii w turystyce zimowej. Najbardziej znane atrakcje to narciarstwo biegowe i zjazdowe, snowboarding, safari na skuterach śnieżnych i przy wykorzystaniu psich zaprzęgów.

Sport nie tylko zimowy

Mówiąc o Finlandii, nie sposób zapomnieć o sporcie – kraj ten obfituje w piękną i czystą przyrodę, wręcz zachęcającą do uprawiania sportów. Najpopularniejszymi dyscyplinami są oczywiście sporty zimowe – biegi, narciarstwo, pływanie, wioślarstwo i kolarstwo, a także hokej na lodzie. Jednak wśród różnych form rekreacji oraz aktywności, w jakich specjalizuje się i promuje Finlandia, można wymienić też jazdę na rowerze, pływanie, jak również rajdy samochodowe. Powszechnie znani, popularni i lubiani na całym świecie są fińscy skoczkowie narciarscy – Janne Ahonen, Matti Hautamäki oraz Matti Nykänen. Fani sportów motorowych z kolei na pewno dobrze kojarzą mistrzów Formuły 1 – Mikę Häkkinena oraz Kimi Räikkönena czy kierowców, którzy zdominowali terenowe rajdy samochodowe – Ari Vatanena, Juhę Kankkunena, Tomiego Mäkinena czy Markusa Grönholma. Pomimo, że piłka nożna nie należy do najpopularniejszych dyscyplin, a fińskie kluby zaliczają się do grona potentatów „kopanej”, to kraj ten jest ojczyzną wybitnego futbolisty, jakim był Jari Litmanen. Napastnik ten był m. in. zawodnikiem Ajaxu Amsterdam, gdzie został królem strzelców, a także wystąpił w wielkim finale Ligi Mistrzów w sezonie 1995/1996. Litmanen jest również rekordzistą pod względem występów w reprezentacji Finlandii. W drużynie narodowej wystąpił aż 137 razy!

Finlandia – światowy lider edukacji

Ten kraj od wielu lat jest niekwestionowanym liderem, jeśli chodzi o poziom edukacji na całym świecie! Dzieci rozpoczynają edukację w 7. roku swojego życia, a obowiązkowa nauka trwa w Finlandii 10 lat. Do żadnej z fińskich szkół nie ma egzaminów wstępnych, a wśród normalnych zwyczajów jest zwracanie się do nauczyciela po imieniu. Liberalne metody edukacji objawiają się też tym, że uczniowie rzadko otrzymują do wykonania zadania domowe, a jeżeli zajdzie taka potrzeba, to ich odrabianie nie zajmuje więcej, niż 30 minut. Badania wykazały, że średni poziom IQ fińskiego społeczeństwa wynosi 99. Decyzję o kontynuowaniu nauki na studiach, podejmuje 17,66% uczniów. Finlandia prowadzi również w innym rankingu – jest miejscem, w którym różnica między najlepszym a najsłabszym studentem – jest najniższa na całej kuli ziemskiej – co dowodzi bardzo wyrównanego poziomu wykształcenia młodych ludzi.

Ciekawostki z krainy Muminków

Tak! To tutaj (o)żyły Muminki! Znane animowane bajki o sympatycznych postaciach, zekranizowane zostały na podstawie książek i komiksów fińskiego rodzeństwa – Tove i Larsa Jansson. Obecnie na wyspie Kailo, w pobliżu Naantali, funkcjonuje park dla dzieci (i nie tylko) – który powstał na bazie serii książek o Muminkach, w jakim można spotkać bohaterów tej niebywale popularnej bajki.

Niewiele osób z pewnością wie, że w Finlandii wysokość mandatów jest wprost proporcjonalna do zarobków. Ekstremalnym przykładem jest ukaranie w 2004 r. jednego z najbogatszych Finów (Jussi Salonoja) grzywną w wysokości 170 tysięcy euro – za… przekroczenie prędkości samochodem o 40 km/h.

Średnie miesięczne wynagrodzenie w tym kraju wyniosło w roku 2018 – 3415 euro, natomiast wysokość pensji minimalnej – nie jest ustawowo nakazana.

Dostęp do internetu ma aż 95% społeczeństwa, a co drugi mieszkaniec Finlandii ma założone aktywne konto w popularnym serwisie Facebook.

W miesiącach czerwcu i lipcu na północy kraju – słońce w ogóle nie gaśnie. W 74% powierzchnia Finlandii porośnięta jest przez lasy. Najniższą temperaturę odnotowano w miejscowości Kittilä, gdzie termometry wskazały 51,5 st. C poniżej zera, natomiast najcieplej było w Liperi, w której zmierzono +37,2 st. C.

Co ciekawe, średnia długość życia w Finlandii wynosi 80,5 lat, czyli „jedynie” o ok. 2,5 roku więcej, niż w Polsce.

Warto wiedzieć, że Finowie są niezwykle punktualni, dlatego zawsze można się ich spodziewać o czasie. Wzbudzimy również niepokój, jeżeli z kolei nasza wizyta na umówione wcześniej spotkanie opóźni się choćby o kilka minut.

Garść podstawowych informacji o Finlandii

Powierzchnia: 338.424 km², czyli nieco więcej, niż obszar Polski

Liczba ludności: 5 526 000

Gęstość zaludnienia: 16 osób/ km²; w Polsce to 123 os./ km²

Najwyższe wzniesienie: Haltiatunturi – 1328 m n.p.m.

Stolica: Helsinki

Ustrój: republika

Waluta: euro

Partnerzy handlowi: Niemcy, Szwecja, Rosja, USA, Wielka Brytania

Branże przemysłu: elektroniczna, metalurgiczna, papiernicza, chemiczna

Tekst: Jakub Gołąb / Paweł Łukasik 

Materiał przygotowano przy współpracy z vendoria.pl