Panie pułkowniku, jakie miejsce w procesie budowania zdolności Sił Zbrojnych RP zajmuje Inspektorat Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych?
– Inspektorat Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych jest jednostką organizacyjną Ministerstwa Obrony Narodowej, wspierającą działania Sztabu Generalnego Wojska Polskiego oraz innych komórek organizacyjnych resortu obrony narodowej w obszarze poszukiwań nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych, które wypełniają wymagania operacyjne i mogłyby być wdrażane do Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w średnio- i długoterminowej perspektywie.
Nasze zadania to m.in. identyfikacja, analiza, gromadzenie i udostępnianie danych w zakresie perspektywicznych technologii obronnych z uwzględnieniem badań naukowych wskazanych w dokumencie „Priorytetowe kierunki badań naukowych w resorcie obrony narodowej na lata 2013–2022”. Przedstawiamy również propozycje zadań do planu badań naukowych w zakresie rozwoju innowacyjnych technologii obronnych.
Sprawujemy nadzór nad wybranymi projektami realizowanymi poza resortem obrony narodowej, w obszarze obronności i bezpieczeństwa państwa, w celu wykorzystania ich wyników dla zwiększenia zdolności operacyjnej SZRP, a także współdziałamy z koordynatorami polityki naukowej i naukowo-technicznej resortu obrony narodowej w procesie wykorzystania wyników badań naukowych w ramach modernizacji technicznej SZRP.
Bierzemy także aktywny udział w opracowywaniu propozycji działań, które zmierzają do kompleksowego zabezpieczenia interesów resortu obrony narodowej w zakresie praw własności intelektualnej – autorskich praw majątkowych, patentów itp., powstałych w wyniku badań naukowych i prac rozwojowych realizowanych na potrzeby wojska. Uwzględniając niezawodność eksploatacyjną sprzętu wojskowego, znajdującego się aktualnie na wyposażeniu SZRP, obejmujemy również swoją działalnością aspekt racjonalizatorstwa w resorcie obrony narodowej i możliwości implementacji nowych technologii do sprzętu już użytkowanego.
Ponadto uczestniczymy w pracach zespołów zadaniowych, powołanych w ramach programów badania i wykorzystania przestrzeni kosmicznej, oraz opracowywaniu rekomendacji odnośnie zakresu i kierunków działań resortu obrony narodowej dla efektywnego wykorzystania technologii kosmicznych i satelitarnych na potrzeby Sił Zbrojnych RP.
Kierowana przez pana instytucja doradza w kwestii wykorzystania przestrzeni kosmicznej na potrzeby Sił Zbrojnych. Jak w praktyce wygląda jej udział w obronności państwa? Jak bardzo technologie kosmiczne i satelitarne są przydatne dla wojska?
– Uczestniczymy w seminariach i konferencjach, prezentując zapotrzebowanie resortu obrony narodowej na technologie związane z przemysłem kosmicznym. Organizujemy spotkania bilateralne przedstawicieli sił zbrojnych z zainteresowanymi firmami. Nasi przedstawiciele brali czynny udział w przygotowaniu przez Ministerstwo Rozwoju Polskiej strategii kosmicznej – działu poświęconego bezpieczeństwu i obronności. Jest oczywistym, że w obecnym świecie technologie kosmiczne, a w szczególności satelitarne, są niezbędne w wojsku, w szczególności podczas rozpoznania czy też w telekomunikacji.
Jak wiele czerpie wojsko z nowych technologii rynku cywilnego? Czy współpraca z jego przedstawicielami jest łatwa i chętnie dzielą się oni swoją wiedzą i swoimi rozwiązaniami?
– Naszą rolą jest wyszukiwanie nowych technologii, możliwych do wykorzystania w siłach zbrojnych. Większość zidentyfikowanych, nowych rozwiązań pochodzi z sektora cywilnego. Staramy się odnajdować w nich nowe zastosowania, których twórca technologii, nie będący specjalistą w dziedzinie taktyki i technik wojskowej, czasami nie dostrzega.
Często angażujemy się w rozwijanie pomysłów przedstawicieli nauki i przemysłu. Ściśle współpracujemy w tym zakresie z Biurem ds. Innowacji i Nowych Technologii Polskiej Grupy Zbrojeniowej, które pośredniczy w kontaktach i wspiera działania drobnych inwentorów w rozwoju pomysłów wspólnie z podmiotami grupy.
Dysponujemy poświadczeniami bezpieczeństwa, jak większość jednostek organizacyjnych MON posiadamy wydzieloną sieć informatyczną, certyfikowaną do przetwarzania informacji o klauzuli niejawnej, jak również pomieszczenia do przetwarzania dokumentów o takich klauzulach. Dokładamy wszelkich starań, aby udostępniane nam informacje nie były ujawniane nikomu spoza zainteresowanych stron, co skutkuje otwartością i zaufaniem zgłaszających się do nas podmiotów, dlatego można powiedzieć, iż współpraca jest owocna i zdecydowanie ciekawa.
Należy tutaj wspomnieć o organizowanym przez nas konkursie na innowacyjne technologie dla sił zbrojnych, który skierowany jest do polskich środowisk naukowych, przemysłowych, jak również do wynalazców indywidualnych. Jest on jednym z wielu źródeł, w których wyszukujemy pomysły niejednokrotnie wyprzedzające aktualny stan wiedzy i techniki o lata. Niektóre z nich są na tyle wizjonerskie, że w pierwszej chwili wydają się pochodzić z literatury science fiction.
Każdy taki pomysł poddajemy analizie i procedujemy zgodnie z przyjętymi w resorcie obrony narodowej standardami. Mamy nadzieję, że sprzęt i wyposażenie, jakie powstają w wyniku inicjowanych przez nas projektów, za kilka lub kilkanaście lat będą standardowym, pozostającym w dyspozycji polskiego żołnierza wyposażeniem.
Powiedział pan, że jednym ze sposobów poszukiwania przez państwa nowych rozwiązań jest organizowany corocznie konkurs Innowacje dla Sił Zbrojnych RP. Czy daje on wymierne korzyści dla funkcjonowania I3TO?
– Nasze działania ukierunkowane są na to, aby polska myśl techniczna, jak również polski przemysł zbrojeniowy, uczestniczyły w wypracowaniu najlepszych rozwiązań, które zapewnią żołnierzom odpowiednie zdolności operacyjne oraz bezpieczeństwo.
Konkurs Innowacje dla Sił Zbrojnych RP bardzo dobrze wpisuje się w to zadanie, bowiem daje nam możliwość zapoznania się z nowatorskimi rozwiązaniami, nad którymi aktualnie pracują zarówno firmy, jak i instytucje naukowo-badawcze, bądź też indywidualni wynalazcy, a które mogą znaleźć zastosowanie w wojsku. Wiedza, którą w ten sposób pozyskujemy, pozwala też na nasz aktywny udział w podnoszeniu zdolności operacyjnych SZRP.
Należy również zaznaczyć, że pozyskane dzięki organizacji konkursu informacje o innowacyjnych technologiach zasilają stworzoną przez nas bazę danych, dostępną dla instytucji resortu obrony narodowej. W przypadku poszukiwania konkretnych technologii przez użytkownika sprzętu wojskowego – gestora, organizatora systemu funkcjonalnego, ma on łatwy dostęp do informacji na temat nowych rozwiązań, które są opracowywane na polskim rynku.
Organizując kolejną edycję konkursu, staramy się wyjść naprzeciw potrzebom wojska, dlatego postanowiliśmy wprowadzić nową kategorię (oprócz koncepcji i projektów badawczo-rozwojowych – przyp. red.), mianowicie projekty specjalnego przeznaczenia. W tej edycji poszukujemy koncepcji z zakresu platform bezzałogowych. Kategoria ta w kolejnych edycjach konkursu będzie podlegać zmianie w oparciu o wymagania operacyjne i priorytetowe kierunki badań w resorcie obrony narodowej.
Wybrane projekty konkursowe w zależności od stopnia zaawansowania technologicznego – poziomów gotowości technologii PGT – staramy się rozwijać i wprowadzać do Sił Zbrojnych RP, wykorzystując do tego przydzielone nam procedury i kompetencje. Przykładem mogą być inicjowane przez nas projekty badawczo-rozwojowe, finansowane ze środków MON za pośrednictwem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Świat podąża do przodu bardzo szybko. Nowe technologie są zastępowane jeszcze nowocześniejszymi. Jak ten trend wpływa na modernizację armii? Czy w takich warunkach łatwo jest przewidywać działania modernizacyjne, które z założenia mają służyć armii?
– Wysoki poziom potencjału obronnego jest celem strategicznym każdego suwerennego państwa. W celu osiągnięcia jak najlepszego wskaźnika dąży się do uzyskania wysokiego stopnia zaawansowania technologicznego uzbrojenia. Wynika to przede wszystkim z potrzeby posiadania przewagi strategicznej i operacyjnej nad potencjalnym przeciwnikiem, jak również ze zobowiązań sojuszniczych, zaś w systemie koalicyjnym pomaga w zachowaniu odpowiedniego poziomu interoperacyjności.
Cały czas rozwijane są nowe technologie – świat nauki tworzy wciąż nowe rozwiązania. Część z nich znajduje swoje zastosowania, część jest wyjściem do rozwoju kolejnych, a część jest ślepymi drogami rozwoju. Dynamiczny rozwój nowych technologii w obszarze uzbrojenia wpływa na kształt definiowania nowych zdolności operacyjnych. Współczesne i przyszłe operacje posiadają szereg cech charakterystycznych, do których należy zaliczyć: integrację działań, sieciocentryzm, wielowymiarowość, nieliniowość, ogniskowość, precyzję i asymetrię.
Ostatnie doświadczenia z konfliktów zbrojnych wskazują na stopniowe przechodzenie od klasycznej walki zbrojnej do szeroko rozumianego oddziaływania, w tym oddziaływania kinetycznego – śmiercionośnego i nieśmiercionośnego – oraz oddziaływania niekinetycznego, związanego głównie ze zdolnościami prowadzenia działań i operacji informacyjnych, psychologicznych oraz tych w ramach współpracy cywilno-wojskowej.
Wzrasta potrzeba motywacji polskiego przemysłu obronnego do większego udziału w międzynarodowych programach naukowych i technicznych, co pozwoli na dostęp do najnowszych osiągnięć technologicznych, zwiększając potencjał innowacyjności w polskim przemyśle zbrojeniowym i ośrodkach naukowych. W obszarze rozwoju uzbrojenia Sił Zbrojnych RP realizowane będą również zadania nieobjęte programami operacyjnymi, mające jednak istotne znaczenie dla poszczególnych systemów funkcjonalnych i zabezpieczenia aktywności wojsk.
Nad jakimi projektami pracujecie państwo obecnie? Jak przełożą się one na prawidłowe działanie Sił Zbrojnych RP?
– Koordynujemy projekty badawczo-rozwojowe o wysokim podłożu nowatorskim, innowacyjne nie tylko w skali kraju, lecz także na arenie międzynarodowej. Zajmujemy się badaniami naukowymi oraz pracami rozwojowymi praktycznie we wszystkich obszarach systemów funkcjonalnych, istotnych dla Sił Zbrojnych RP.
Ze względu na powyższe, ale przede wszystkim na zapewnienie ochrony wrażliwych danych, istotnych zarówno dla wykonawców projektów, jak i SZRP, nie mogę przekazać szczegółowych informacji o projektach. Niemniej jednak chciałbym podkreślić, że sprawujemy kontrolę począwszy od projektów z zakresu ochrony i przetrwania wojsk, poprzez ukierunkowane typowo na rażenie, a kończąc na projektach z zakresu łączności satelitarnej.
Odnosząc się do drugiej części pytania, jestem przekonany, że pozytywnie zakończone projekty badawczo-rozwojowe zwiększą możliwości militarne sił zbrojnych poprzez pozyskanie nowych zdolności operacyjnych, które pozwolą uzyskać potencjalną przewagę nad przeciwnikiem.
Zbliżają się kolejne targi MSPO. Czy są one dla państwa źródłem inspiracji? Czy i w tym roku będziecie mieć tam państwo swoje stoisko?
– Nasz personel traktuje udział w różnych targach jako doskonałe źródło wiedzy odniesienia w działalności bieżącej. Firmy, które uczestniczą w targach pokroju MSPO, prezentują zazwyczaj gotowe produkty, które mają lub w najbliższej przyszłości mogą mieć w swojej ofercie, my natomiast pozyskujemy informacje na temat nowinek technicznych i rozwiązań światowych w poszczególnych dziedzinach techniki wojskowej. Robimy to poprzez udział w prezentacjach i pokazach, seminariach, a przede wszystkim uczestnicząc w bezpośrednich rozmowach. Taką wiedzę wykorzystujemy w naszej codziennej pracy, m.in. opiniując pomysły, z którymi zgłaszają się do nas firmy, instytuty naukowo-badawcze czy indywidualni wynalazcy.
Musimy wiedzieć, jakie są trendy na rynku, żeby wydać merytoryczną opinię, czy warto daną technologię rozwijać. Poza tym w ramach prac analitycznych, mając wiedzę na temat aktualnego stanu rozwoju technologicznego krajowych podmiotów przemysłu zbrojeniowego i instytucji badawczo-naukowych, możemy na zasadzie synergii proponować nowatorskie rozwiązania, wykorzystujące dostępne lub rozwijane komponenty, lub inicjować zupełnie nowe programy badawcze, wytyczając kierunki rozwoju technologii jeszcze niedoskonałych.
Nasze główne działanie to poszukiwanie rozwiązań innowacyjnych – technologii, które nie są jeszcze dostępne, a nie produktów „z półki”, dlatego MSPO to dla nas głównie źródło wiedzy o tym, w którym kierunku podąża świat, i jej przeniesienie na polski grunt.
W tym roku również będziemy mieli swoje stoisko na MSPO. Zaprosiliśmy do udziału w wystawie firmy, które brały udział w poprzednich edycjach naszego konkursu, a które dysponują dużym potencjałem innowatorskim i charakteryzują się operatywnością w działaniu. Mają one tym samym okazję zaprezentować swój potencjał i nawiązać nowe kontakty biznesowe.
Nasza obecność w Kielcach jest też jednym z elementów autopromocji, dzięki której jesteśmy coraz bardziej rozpoznawalni w środowisku naukowym i wśród indywidualnych wynalazców, a wśród zwiedzających jest ich niemałe grono. Owocuje to dziesiątkami rozmów podczas targów i późniejszych spotkań roboczych, których ideą jest wyselekcjonowanie innowacyjnych pomysłów, rodzących się w głowach ludzi, często spoza świata nauki, którzy nie dysponują ani odpowiednim zapleczem, ani też środkami finansowymi na ich wcielenie w życie.
Rozmawiała Justyna Franczuk
Fot. Inspektorat Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych
Dodaj komentarz